Wino Porto, znane, lubiane i także produkowane na całym świecie ma swoje tajemnice. Najlepsze gatunki tego wina pochodzą oczywiście z Portugalii. Pomimo, że proces produkcji na całym świecie jest zbliżony, to co ma największe znaczenie dla smaku wina to winogrona dojrzewające w mikroklimacie doliny rzeki Douro na łupkowo-granitowych glebach oraz dębowe drewno beczek, w których ono dojrzewa.
Wbrew powszechnemu mitowi wino Porto z miastem Porto nie ma tak wiele wspólnego jakby się wydawało. Winogrona używane do produkcji tego trunku uprawia się w środkowo-północnej części Portugalii, a więc od ok. 100 do ok. 250 km od Porto. Do produkcji wina używa się tylko szczepów zaakceptowanych przez Instituto do Vinho do Porto (podlegający Ministerstwu Rolnictwa). Także początkowa fermentacja wina odbywa się w głębi kraju. Dopiero sfermentowane przewozi się w beczkach do Vila Nova de Gaia.
Kiedyś do transportu beczek służyły specjalne łodzie - barcos rabelos - które spływały do Porto (Gaia leży po drugiej stronie rzeki). Tam w kamiennych magazynach wino wzmacniane jest aguardente i pozostawione do dojrzewania.
Porto może być produkowane z jasnych i ciemnych odmian winogron. Porto białe może być wytrawne, półsłodkie i słodkie - tzw. lágrima czyli łza. (Nalewamy niewielką ilość wina i delikatnie mieszamy kieliszkiem. Część trunku zostaje na ściance i powoli spływa ku dołowi tworząc „łzy”. Po ich wielkości można poznać jak bardzo słodki jest trunek). Białe Porto dojrzewa w butelkach – im dłużej tym ma ciemniejszy kolor.
Z ciemnych odmian winogrona powstaje Porto Ruby i Tawny. W obu przypadkach Porto zaczyna dojrzewać w beczkach (które mogą mieć pojemność nawet do 60 000 litrów). Po około dwóch latach część wina kupażuje się i zlewa do butelek gdzie dojrzewa dalej. Tak powstaje odmiana Ruby. Ma ono ciemno - czerwony kolor, ponieważ nie zostało mocno utlenione (w beczkach wino podlega minimalnemu utlenieniu). Także drewno beczek z czasem odbarwia trunek.
Tawny dojrzewa w beczkach (od 7 do nawet 40 lat). Z czasem zmienia kolor na słomkowy. Najczęściej jest to wino słodkie lub półwytrawne o korzenno - orzechowym smaku. Tawny uważany jest za odmianę bardziej szlachetną.
Jeśli Porto Ruby ma etykietę Vintage oznacza to, że pochodzi z doskonałego rocznika. (Jakość musi spełniać rygorystyczne normy i jest kontrolowana przez Instituto do Vinho do Porto.) Wino to nie jest kupażowane. Takie wino przeznaczone jest do długiego dojrzewania w butelkach – im dłużej tym staje się słabsze i bardziej wytrawne. W przypadku Tawny wino z najlepszych roczników zawsze dojrzewa w beczkach. Odmiana ta nazywa się Colheita.
Znana jest także odmiana Ruby Vintage, które pozostało w beczkach dłużej niż planowano. Oznaczone jest LBV Late Bottled Vintage. (Istnieje także odmiana wytwarzana podobnie jednak, nie z rocznika vintage – LBNV Late Bottled Non Vintage.)
Porto może być serwowane jako wino deserowe lub apéritif.
Stolicą Porto jest oczywiście Vila Nova de Gaia gdzie dojrzewa niemal cała portugalska produkcja. Magazyny można zwiedzać. Wewnątrz możemy poznać historię i cały proces produkcji. Panuje tam przyjemny chłód i niesamowity zapach. Zwiedzanie nie mogłoby się oczywiści obejść bez degustacji …
